درمان ارتودنسی یکی از پرکاربردترین روشها برای اصلاح ناهنجاریهای دندانی و فکی است که بسیاری از بیماران برای بهبود سلامت دهان و زیبایی لبخند خود از آن استفاده میکنند. از سوی دیگر، تصویربرداری با ام آر آی (MRI) به عنوان یکی از دقیقترین و پیشرفتهترین روشهای تشخیصی پزشکی شناخته میشود که در تشخیص بسیاری از بیماریها و مشکلات پزشکی نقش حیاتی دارد. با این حال، برای افرادی که تحت درمان ارتودنسی هستند و از دستگاههای فلزی مانند براکتها و سیمها استفاده میکنند، انجام MRI ممکن است با چالشهایی همراه باشد.
در این مقاله، به بررسی ارتباط میان ارتودنسی و ام آر آی خواهیم پرداخت. به سوالاتی همچون آیا MRI برای بیماران ارتودنسی خطرناک است؟ چگونه میتوان تصاویر باکیفیت در هنگام وجود دستگاههای ارتودنسی به دست آورد؟ و چه اقداماتی پیش از MRI برای بیماران ارتودنسی لازم است؟ پاسخ خواهیم داد. پس در این نوشته از سایت یک دنتیست همراه ما باشید.
ام آر آی (MRI) چیست و چگونه عمل میکند؟
MRI یا تصویربرداری تشدید مغناطیسی، یکی از پیشرفتهترین روشهای تصویربرداری پزشکی است که بدون استفاده از اشعههای مضر، تصاویر دقیقی از ساختارهای داخلی بدن به دست میآورد. این روش بر اساس میدانهای مغناطیسی قوی و امواج رادیویی عمل میکند و برای تصویربرداری از بافتهای نرم، مانند مغز، عضلات، و مفاصل، بسیار مناسب است.
در MRI، دستگاه یک میدان مغناطیسی قوی را در اطراف بدن بیمار ایجاد میکند. این میدان باعث تغییر رفتار ذرات هیدروژن موجود در بافتهای بدن میشود. سپس امواج رادیویی به بدن ارسال شده و واکنش این ذرات به این امواج ثبت میشود. این دادهها توسط کامپیوتر تحلیل شده و به تصاویر دقیقی از داخل بدن تبدیل میشوند که پزشکان از آنها برای تشخیص بیماریها استفاده میکنند.
چرا MRI ممکن است برای بیماران ارتودنسی چالشبرانگیز باشد؟
بیماران تحت درمان ارتودنسی معمولاً از دستگاههای فلزی مانند براکتها، سیمها، و قطعات فلزی برای تنظیم دندانها و فک خود استفاده میکنند. این قطعات فلزی میتوانند در روند تصویربرداری MRI اختلال ایجاد کنند. دلیل اصلی این چالش به ماهیت مغناطیسی MRI و تأثیر قطعات فلزی بر میدان مغناطیسی و امواج رادیویی بازمیگردد.
اثرات ارتودنسی (براکتها، سیمها و قطعات فلزی) بر کیفیت تصاویر MRI
قطعات فلزی ارتودنسی میتوانند باعث ایجاد موارد زیر در تصاویر MRI شوند:
- تغییر تصاویر: فلزات موجود در دستگاههای ارتودنسی میتوانند میدان مغناطیسی دستگاه MRI را تحت تأثیر قرار داده و تصاویر دریافتی را تغییر دهند. این اعوجاجها میتوانند باعث کاهش دقت تصاویر و تشخیص نادرست بیماری شوند.
- ایجاد سایههای مغناطیسی: فلزات، به خصوص فلزات فرومغناطیسی مانند آهن، باعث ایجاد سایههایی در تصاویر میشوند که ممکن است بخشهای مهمی از بدن را پوشش دهند.
- کاهش وضوح تصویر: وجود فلز در دهان بیمار باعث تداخل در دریافت دقیق سیگنالهای امواج رادیویی میشود و وضوح تصاویر در نواحی اطراف دهان و صورت را کاهش میدهد.
مشکلاتی که ممکن است در حین MRI برای بیماران ارتودنسی به وجود آید
علاوه بر تاثیر بر کیفیت تصاویر، برخی مشکلات عملی نیز ممکن است در حین انجام MRI برای بیماران ارتودنسی به وجود آید:
- حرارت و جابجایی قطعات فلزی: قطعات فلزی میتوانند در میدان مغناطیسی قوی MRI تحت تأثیر قرار گرفته و گرم شوند یا به آرامی حرکت کنند. این مسئله میتواند موجب ناراحتی یا حتی آسیب به بیمار شود.
- نویز صوتی: در برخی موارد، ارتعاش قطعات فلزی در دهان بیمار در حین MRI ممکن است باعث ایجاد نویز صوتی و تداخل در روند تصویربرداری شود.
- الزام به استفاده از دستگاههای خاص: برخی بیماران ارتودنسی ممکن است نیاز داشته باشند که قبل از MRI از دستگاههای غیر فلزی استفاده کنند یا دستگاههای ارتودنسی فلزی خود را بهطور موقت بردارند، که ممکن است فرآیند درمان را مختل کند.
در نتیجه، قبل از انجام MRI برای بیمارانی که تحت درمان ارتودنسی هستند، هماهنگی کامل با متخصص ارتودنسی و رادیولوژیست ضروری است تا بهترین راهحل برای حفظ کیفیت تصاویر و ایمنی بیمار انتخاب شود.
آیا میتوان در حین درمان ارتودنسی MRI انجام داد؟
بله، انجام MRI در حین درمان ارتودنسی ممکن است، اما به چند عامل بستگی دارد. قطعات فلزی موجود در دستگاههای ارتودنسی میتوانند در کیفیت تصاویر MRI اختلال ایجاد کنند، اما در بسیاری از موارد، با مشورت با متخصص ارتودنسی و رادیولوژیست، میتوان راهحلهایی پیدا کرد تا تصویربرداری به درستی انجام شود.
در برخی موارد، اگر بیمار تحت درمان با براکتهای فلزی باشد، پزشک ممکن است پیشنهاد کند که قبل از MRI قطعات فلزی موقتاً برداشته شوند. اگر این کار امکانپذیر نباشد یا از براکتهای سرامیکی یا غیر فلزی استفاده شود، MRI با کیفیت مناسب انجام خواهد شد. در مجموع، انجام MRI برای بیماران ارتودنسی با رعایت تدابیر ایمنی و مشاوره با پزشکان امکانپذیر است.
چگونه از مشکلات احتمالی حین MRI در بیماران ارتودنسی پیشگیری کنیم؟
برای پیشگیری از مشکلات احتمالی و بهبود کیفیت تصویربرداری، باید اقدامات زیر انجام شود:
- اطلاع به مسئول MRI: بسیار مهم است که بیمار قبل از MRI، رادیولوژیست و متخصص ارتودنسی خود را از وجود دستگاههای فلزی در دهانش مطلع کند. این اطلاعات به رادیولوژیست کمک میکند تا تنظیمات مناسب را برای تصویربرداری انجام دهد.
- استفاده از دستگاههای غیر فلزی: در برخی موارد، اگر براکتهای بیمار از جنس فلزی باشند، امکان دارد استفاده از براکتهای سرامیکی یا پلاستیکی برای بهبود کیفیت تصویر پیشنهاد شود. این نوع براکتها با امواج مغناطیسی تداخل ندارند.
- حذف موقت دستگاههای ارتودنسی: در موارد خاص، ممکن است متخصص ارتودنسی براکتها یا قطعات فلزی را موقتاً برای انجام MRI بردارد، به خصوص اگر ناحیهای از بدن که نیاز به تصویربرداری دارد، نزدیک به دهان باشد. این اقدام موجب کاهش اعوجاج تصویر و بهبود وضوح خواهد شد.
- استفاده از روشهای تصویربرداری جایگزین: اگر کیفیت تصاویر MRI به دلیل وجود قطعات فلزی به شدت تحت تأثیر قرار گیرد، پزشک ممکن است به تصویربرداری با روشهای جایگزین مانند سیتیاسکن (CT) یا اولتراسوند (سونوگرافی) فکر کند.
در پایان: اگر کسی دندانهایش ارتودنسی باشد، آیا میتوان از او MRI گرفت؟
بله، میتوان از بیمارانی که تحت درمان ارتودنسی هستند، MRI گرفت، اما همانطور که اشاره شد، کیفیت تصویر ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد. برای جلوگیری از مشکلات و اعوجاج در تصاویر، توصیه میشود با رادیولوژیست و متخصص ارتودنسی هماهنگی کامل صورت گیرد. در بسیاری از موارد، با تنظیمات مناسب دستگاه MRI و در نظر گرفتن نوع براکتها (فلزی یا غیر فلزی)، میتوان تصویربرداری موفقیتآمیزی داشت.
